همه برنامه‌های یک دولت برای بودجه‌اش…
مقدمه بودجه نه صرفاً سند دخل و خرج سالانه دولت، بلکه الگوی توزیع منافع اقتصاد کشور بین تک‌تک ایرانیان است. یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که شاید همیشه مطرح بوده این است که چگونه عوامل سیاسی بر مسائل اقتصادی مانند بودجه، برنامه‌های توسعه، و سیاست‌های اقتصادی تأثیر می‌گذارند؟ و برعکس؟ این پرسش از این دیدگاه فراگیر در علم اقتصاد ناشی می‌شود که نه‌تنها نیروهای سیاسی را بر خروجی‌های اقتصادی تأثیرگذار است، بلکه اغلب آن را به‌عنوان عامل تأثیرگذار تعیین‌کننده می‌داند. ۱. نظریه مبنا: چرخه‌های تجاری در سیاست بر اساس نظریه چرخه‌های تجاری[۱] در زمان‌های نزدیک به انتخابات، دولتمردان، نمایندگان و احزاب …
بازنشستگی یک قانون
سی‌سالگی قانون کار ۲۹ آبان ماه ۱۳۶۹ یکی از چالش‌برانگیزترین قوانین اقتصادی کشور در «مجمع تشخیص مصلحت نظام» به تصویب رسید. «قانون کار» به‌عنوان یکی از قوانین پایه در تنظیم مناسبات و تعاملات اقتصادی، دارای تبعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی متعددی است. روایت تکوین و تصویب این قانون در دهه ۶۰ شمسی و آنچه در سی سال گذشته بعد از تصویب آن رخ داده است، هم برای مناسبات کار و کارگری جامعه ما و هم به‌صورت کلی برای نظام‌سازی اسلامی در سایر عرصه‌های اجتماعی قابل‌تأمل و دقت است. تا پیش از انقلاب اسلامی، «قانون کار» کشور مصوب سال ۱۳۳۷ بود …
ما و هفت‌تپه تحریف؛ اندر حکایت خصوصی‌سازی کار، پول و آموزش و تحریف‌های آن
چالش نظام مند با خصوصی‌سازی فهم عمیق و جامع ازآنچه در سطح نمادین حیات اجتماعی در حال وقوع است، درگرو درک ریشه‌ها و بنیادهای شکل‌دهنده به این سطح ظاهری است. چه‌بسا همه مناسبات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی داخل کشور اجزایِ یک «کل» و از نتایج یک«رابطه» باشند. این آگاهی نظام‌مند از مسائل اجتماعی کشور موجب می‌شود از ارائه نسخه‌های موضعی، یک‌سویه، ناکارآمد و تشدیدکننده وضعیت پرهیز شود و با درکی منسجم و هماهنگ، مسیر درستی برای درک علل مسائل اتخاذ و نسخه‌های مناسبی برای حل مسئله پیشنهاد شود. آنچه در بیش از سه دهه گذشته به نحو جدی مناسبات …
تحلیلی بر ابعاد توزیعی بازار سرمایه در اقتصاد ایران
صحبت در مورد اثرات بازار سرمایه بر توزیع درآمد در اقتصاد ناظر به هر کدام از زیربخش های این بازار متفاوت خواهد بود. به واقع می‌بایست اثرات توسعه بازار بدهی، بازار اولیه سهام و بازار ثانویه سهام را بر بازتوزیع درآمد در اقتصاد ایران مشخص نمود. اما با توجه به اینکه در بازار سرمایه ایران بازار ثانویه بسیار بزرگ‌تر از دیگر بازارها شده است ابتدا اثرات توزیعی این بازار مورد بررسی قرار می‌دهیم. بازار ثانویه محل داد و ستد اوراق (سهام، اوراق مشتقه و..) منتشر شده در بازار اولیه است. حجم بازار ثانویه سهام در اقتصاد ایران به شدت گسترش …
خروج برای عدل‌آباد
«خروج»، حامی اعتراض مردمی و معترض به تکبر و موضع بالا به پایین مسئولین در حرف زدن با مردم است. سینما در خانه بحران شیوع ویروس کرونا، آداب‌ورسوم زندگی علمی، اقتصادی و فرهنگی آدمیان در مقیاس جهانی را دست‌خوش تحول کرده و سینما و فیلم دیدن نیز از این قاعده مستثنی نیست. «اوج» و «ابراهیم حاتمی‌کیا»، در ابتکاری تازه تصمیم به اکران فیلم سینمایی «خروج» در قالب سیستم پخش خانگی قبل از اکران در سالن‌های سینما گرفته‌اند و از ۲۴ فروردین امکان تماشای نسخه آنلاین این فیلم فراهم است. اما پیش از بحث در مورد فیلم، در مورد این تصمیم …
سوخت مردم؛ سوخت دولت
مشهور است که از معجزه‌های زمان آن است که هر چه در مدار آن طی می‌کنی، کمتر غافلگیر می‌شوی و کمتر رویدادی غافلگیر و بهت‌زده‌ات می‌کند. اما به نظر می‌رسد هم چنان خرد جمعی و بنیه کارشناسی نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور، به‌صورت فزاینده پتانسیل خلق تعجب و حیرت ما را دارد. اجرای مصوبه شهریورماه سران قوا در مورد اصلاح قیمت بنزین در ساعت صفر ۲۴ آبان‌ماه، آخرین نمونه از این غافلگیری است. به نظر می‌رسد شدت این غافلگیری به حدی است که علاوه بر مردم، خود دولت و شخص رئیس‌جمهور نیز دچار غافلگیری شده است. حداقل این بهت و …
چهره عدل و ظلم در انگاره «یارانه‌های پنهان»
یارانه‌های پنهان و موافقین نهان طی هفته‌های اخیر، بار دیگر مفهومی در رسانه‌های عمومی، گفتار مسئولین و برخی تحلیل‌گران اقتصاد ایران، توسعه یافت: «یارانه‌های پنهان». موضوعی که گرچه در اقتصاد ایران، تاریخچه طولانی دارد، اما بعد از اجرای طرح «هدفمند کردن یارانه‌ها» در آذرماه ۱۳۸۹، به صورت ملموس‌تری برای مردم معنی‌دار شد. این مفهوم، در ماه‌های اخیر، به واسطه شوک ارزی و افزایش قدرت نرخ برابری ارزهای خارجی در برابر ریال، بیش از گذشته شنیده شد. این امر، معلول قیمت یارانه‌ای انرژی در ایران و مقایسه قیمت آن با کشورهای منطقه و قیمت جهانی است. این مقایسه، ناخودآگاه ارتباط مستقیم …
تب تند تورم
تورم، به‌عنوان یکی از سازوکارهای خلق نابرابری در درآمد و ثروت، با عدالت اجتماعی در ایران چه می‌کند؟ نرخ تورم، ملموس‌‌ترین شاخص برای افراد جامعه است؛ چون به معیشت و زندگی روزمره آن‌ها وابسته است. اینکه افراد در چه طبقه اجتماعی و گروه درآمدی باشند، درشدت و ضعف تأثیرپذیری از این شاخص مؤثر است اما در اصل تأثیرپذیری تفاوتی ایجاد نمی‌کند. تورم یا رشد شاخص سطح عمومی کالاها و خدمات مصرفی، مهمان امروز و دیروز اقتصاد ایران نیست. حداقل بیش از ۵ دهه است که این مهمان ناخوانده، همچون یک بیماری مهلک، دست‌بردار اقتصاد ما نیست. در گزارش توجیهی دفتر …
حقوق های ناعادلانه
واژه های مختلفی در مسأله حقوق های بالای برخی از مسئولین بر سر زبان ها افتاد. واژه هایی مانند حقوق های نجومی، نامتعارف، غیرقانونی، ناعادلانه و... . هر یک از این واژه ها نشان از نگاهی خاص به این مسأله دارد. موافقین منصف از قانونی بودن این حقوق ها اما نامتعارف بودن آن سخن می گویند و مخالفین از نجومی بودن آنان. اما آنچه مدنظر این متن است عادلانه یا ناعادلانه بودن این حقوق هاست. …
نابرابری اقتصادی با صلح نمی میرد
مجله فایننشیال تایمز[۱] در دسامبر هرسال(پایان سال میلادی) مجموعه ای از برترین کتاب های هر حوزه ازجمله اقتصاد، کسب‌وکار، سیاست، شعر و ادبیات و … را معرفی می کند. این مجله در ماه اخیر(دسامبر۲۰۱۷) سه کتاب را به‌عنوان برترین کتاب های حوزه اقتصاد در سال ۲۰۱۷ معرفی نموده است. یکی از این سه کتاب، کتاب «همترازی خشونت های بزرگ و تاریخ نابرابری؛ از عصر حجر تا قرن بیست و یکم» است [۱] که اثر تاریخدان استرالیایی دانشگاه استفورد، «والتر شیدل[۲]» است که تمرکز مطالعاتش بر تاریخ اقتصادی و اجتماعی است. شیدل با توسعه افسارگسیخته نابرابری اقتصادی در جهان و ارائه …
