هشتمین جلسه از مجموعه درس‌گفتارهای «عدالت در اندیشه امام موسی صدر»، دوشنبه ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۸ با حضور دکتر عادل پیغامی به همت هسته عدالت‌پژوهی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام برگزار شد.
پس از بررسی مقاله «اسلام و مشکل اختلاف طبقاتی» در چهار جلسه گذشته، در این جلسه گفتار دوم در موضوع عدالت در اندیشه امام موسی صدر، آغاز شد. این گفتار، اختصاص به سخنرانی امام موسی صدر در نهمین همایش اندیشه اسلامی «ملتقی الفکر الاسلامی» الجزایر در ۱۷ تیرماه ۱۳۵۴ دارد. «اسلام و عدالت اجتماعی و اقتصادی»، عنوان این گفتار است که هم در کتاب «رهیافت‌های اقتصادی اسلام» و هم در کتابچه مستقل «عدالت در اسلام» منتشرشده است. در نخستین نشست پیرامون این گفتار، بخش ابتدایی این گفتار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.
امام موسی صدر، این گفتار را با عنوان اصول بنیادی عدالت اجتماعی در ایدئولوژی آغاز می‌کند. به باور امام موسی صدر، عدالت در نگاه اسلامی، نه‌تنها متکی به ایدئولوژی اسلامی است؛ بلکه اصولاً خود پایه‌ای از ایدئولوژی‌های اسلامی است. ازاین‌جهت عدالت هم اصل است و هم محصول مؤثر در سایر مبانی اسلامی. عدل یک مبنای ایدئولوژیک و یکی از اصول دین است. مأموریت ذاتی انسان برای اقامه عدالت، در این اصل ذکرشده است؛ بنابراین عدالت هم به‌صورت پیشینی و هم پسینی با سایر اصول عقاید اسلامی مرتبط است.
از سوی دیگر، در مبانی فلسفی، بدون تصور بی‌نهایت عدل و حق، امکان تصورات جزئیات ذیل این مفاهیم وجود ندارد. این حتی در ریاضیات هم وجود دارد. نکته بعدی اینکه، عدالت تشریعی و تکوینی و عدل انسانی و عدل اجتماعی بر یکدیگر منطبق است و از سوی دیگر، این‌ها هرکدام می‌تواند منبع برای یکدیگر نیز بشود. برای عدالت‌پژوه دارد می‌گوید می‌توانید از طبیعت برای فهم عدالت مدنظر الهی استفاده کنید. از سوی دیگر، عدالت در مقام تحقق خارجی نسبی و به‌تناسب محدویت‌های عالم وجود است؛ اما این اصل از اصول دیگر ایدئولوژی اسلامی، به عمل نزدیک‌تر است و لب مرز عمل است. در ادامه امام موسی صدر، عدالت را در قاموس نظام هستی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده و نشان می‌دهد مسئله عدالت در جهان هستی، از یک‌سو از ارکان جهان‌بینی اسلام است و از سوی دیگر، نتیجه ایمان به عدالت آفریدگار، زیربنای استوار عدالت را در زندگی فردی و جمعی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی انسان پی‌ریزی می‌کند.
در انتهای این جلسه، بحث مهمی در مورد اهمیت «پیوندهای اجتماعی» و ارتباط آن با محتوا و فهم عدالت اجتماعی موردبحث و گفتگو قرارگرفته است. اجتماع یعنی جمع افراد به‌علاوه جمع روابط افراد. اگر روابطی شکل نگیرد، اجتماع ابدان، پیوندهای انسانی نیست. اسلام همیشه طرفدار پیوندهای اجتماعی است و این محور می‌تواند یک معیار مهم در شناخت دستگاه معرفتی و سیاستی اسلامی باشد.
درس‌گفتارهای «عدالت در اندیشه امام موسی صدر» دوشنبه‌ها از ساعت ۱۰ صبح در مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه‌السلام برگزار می‌شود و حضور در این جلسات آزاد؛ اما نیازمند ثبت‌نام است.
در ادامه صوت نشست هشتم این درس گفتارها در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد:
