نظام غربالگری چند لایه و کویر نهادسازی
سیزدهمین جلسه از «جلسات مسئله شناسی عدالت اجتماعی در ایران معاصر» با رویکرد پرداخت به مسائل جاری کشور از منظر عدالت اجتماعی، ناظر به بررسی عدالت آموزشی در آزمون سراسری ورود به دانشگاه ها، ۱مهر ۱۳۹۸ در مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام و با حضور دکتر عادل پیغامی برگزار شد.
در جلسه اول از نشست سوم، به بیان ابعاد پدیده کنکور پرداخته شد. در جلسه دوم تلاش شد، کنکور در قالب یک مسئله کلیدی، صورت بندی شود. مسئله کنکور، «غربالگری و سیگنال دهی برای جایابی افراد در موقعیت های تحصیلی، اجتماعی و شغلی» است. در جلسه سوم نیز مقرر شد که یک نظام غربالگری فرضی طراحی شود.
مبنای طراحی نظام غربالگری، نه تلاش و نیاز، بلکه شایستگی های فردی است که بخشی از آن طبیعی و بخشی اکتسابی خواهد بود. ضمنا غربالگری باید مبتنی بر گذشته اما ناظر به آینده طراحی شود؛ بنابراین، نیاز اصلی این غربالگری، توسط رشته های دانشگاهی تعریف می شوند نه رشته های تحصیلی مدارس. هر رشته تحصیلی، نیازمند شایستگی هایی است که داوطلبین آن رشته، باید این شایستگی ها را احراز کنند یا در آن شایستگی ها، مرتبه بالاتری را کسب کنند.
طراحی نظام غربالگری جدید باید چالش هایی را پوشش دهد: توجه به علاقه داوطلب و آزادی نسبی در انتخاب وی، توجه به استعدادها و شایستگی های فردی داوطلب، مسئله پیک تقاضا برای رشته های خاص و محدود، مسئله سرمایه سالاری حاکم بر کسب و تقویت شایستگی ها، مسئله سهمیه ها و تبعیض مثبت، مسئله اتصال شایستگی ها به مدرک گرایی.
نظام غربالگری پیشنهادی، سه ویژگی دارد:
- انتخاب داوطلب بر اساس ترکیبی وزنی فراداده های شایستگی فردی
- چند لایه بودن و شروع از ابتدای دوران تحصیل دانش آموزی
- نهادسازی جانبی و تنظیم ترتیبات نهادی برای رشد و جذب شایستگی های متنوع
انشاءالله تفصیل این پیشنهاد در قالب یک گزارش کارشناسی از سوی هسته عدالت پژوهی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام منتشر خواهد شد.