تنقیح دیدگاه دین نسبت به هر ارزش و نسبت آن با دیگر ارزش‌ها را می‌توان یکی از الزامات مهم برای حرکت و هدایت درست مسیر انقلاب اسلامی تعریف کرد. طبیعی است که چنین تبیینی حاصل تلاش‌های علمی و عملی عالمان و متفکران دلسوز خواهد بود.
در این میان و به‌تناسب موقعیت زمانی و فراغت فکری، مجموعه جلساتی تحت عنوان «نشست‌های اندیشه راهبردی» از سال ۱۳۸۹ توسط مقام معظم رهبری و با حضور اندیشمندان و صاحب نظران در موضوعات مختلف برگزار شد. اگرچه که به دلایل مختلف تنها ۴ موضوع پیشرفت، عدالت، آزادی و زنان در قالب این جلسات مورد تدقیق قرار گرفت، اما به جرئت می‌توان یکی از بهترین آنها را دومین نشست اندیشه راهبردی در ۲۷ اردیبهشت سال ۹۰ دانست که در آن «عدالت» را مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
علیرغم تأکید رهبری بر عدم ورود محتوایی به بحث عدالت اما به اذعان خود پژوهشگران جلسه مذکور، بحث ایشان از منظر علمی، جزو محتوایی‌ترین ارائه‌ها پیرامون موضوع عدالت بود. با تحلیل اولیه بیانات می‌توان چندین مطالبه ایشان از اندیشمندان و مجریان را به شرح ذیل مورد اشاره قرار داد:
- تجمیع و استفاده از ظرفیت انسانی گسترده برای تحقق نظری و عملی عدالت
- تبدیل عدالت به گفتمان نخبگانی و زنده در بین مردم و مسئولان
- تلاش برای تحقق عدالت حداکثری
- تغییر حرکت از حالت آزمون و خطا به حرکت علمی متقن
- استخراج نظریه اسلامی ناب در باب عدالت مبتنی بر منابع دینی و روش‌شناسی اجتهادی نوآورانه
- تدوین شیوه‌های کاربردی و عملیاتی تحقق عدالت در جامعه
- استفاده از تجارب ملّی و بین‌المللی در تحقق عدالت
- تضارب و تعدد آراء در عرصه تفکر و نظریه‌پردازی عدالت
- تبیین دقیق نسبت و رابطه عدالت و پیشرفت
- تأسیس رشته عدالت پژوهی در سطح دانشگاه‌ها و حوزه‌ها
- تنقیح قاعده عدل و انصاف در حوزه‌های علمیه
- تدوین شاخص‌های عدالت در ابعاد مختلف جامعه، بطور خاص در عرصه قانون‌گذاری
اکنون که در هشتمین سالگرد آن نشست و به تبع مطالبات مشخص و روشن رهبری از مردم، نخبگان و مسئولان، سؤالاتی مهم قابل طرح است:
- متولی اصلی تحقق و هدایت بازیگران مختلف ملّی برای تحقق این مطالبات کیست؟
- به وقوع پیوستن هریک از این مطالبات در چه مرحله‌ای است؟
- مسیر صحیح رسیدن به این خواسته‌ها چیست(دستوری یا خودجوش)؟
- آیا بعد از ۶ سال نظریه مقدماتی اسلامی در باب عدالت تولید شده است؟
سید علیرضا سجادیه
پژوهشگر هسته عدالت پژوهی مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام
