تجویزها و بایدها در اقامه عدالترصدخانه عدالت اجتماعی

مقایسه بین‌المللی شاخص ترکیبی عدالت در حوزه «توزیع درآمد و نابرابری»

از سری گزارش‌های «رصدخانه عدالت اجتماعی»

در این گزارش -که مستخرج از سلسله گزارش‌های رصدخانه عدالت اجتماعی است- براساس سنجه‌هایی که در ادامه معرفی شده‌اند، شاخص ترکیبی عدالت در حوزه «توزیع درآمد و نابرابری» محاسبه شده است. داده‌های این گزارش از ۱۰ پایگاه معتبر بین‌المللی دریافت و سپس شاخص ترکیبی مذکور محاسبه و مقدار آن بین ۰ تا ۱۰ نرمال‌سازی شده است؛ هر چه از مقادیر پایین (صفر) به مقادیر بالا (۱۰) حرکت کنیم، نشان از بهبود نسبی شاخص عدالت است.

داده­های ایران روند پرنوسانی را طی کرده است. ابتدا در سال ۲۰۱۰ وضعیت به نسبت مناسبی وجود داشته اما این وضعیت افول کرده و مجددا در سال ۲۰۱۴ اوج گرفته است که در مقایسه با کشورهای مالزی، ترکیه و آمریکا وضعیت بهتری را نشان می‌دهد. اما متاسفانه روند نابرابری و توزیع درآمد ناعادلانه مجدد تشدید می­شود. در حال حاضر در میان کشورهایی که مورد بررسی قرار گرفته‌اند، وضعیت ایران از سایرین بحرانی‌تر است. البته ذکر یک نکته اهمیت دارد که وضعیت ایران بیشتر متاثر از تورم سنجه­های نرخ تورم و نرخ تورم خوراکی است که در این بعد مورد استفاده قرار گرفته است.

 

سنجه‌های شاخص ترکیبی توزیع درآمد و نابرابری:

  • ضریب جینی: این سنجه از مهم­ترین سنجه­های مورد استفاده در مورد نابرابری درآمد است. داده­های این سنجه در نشانگرهای توسعه وجود دارد.
  • درصد کل درآمد در دست ۱۰ درصد بالا: این سنجه درصدی از درآمد را نشان می­دهد که در دست ۱۰ درصد ثروتمند اقتصاد قرار دارد. این سنجه در پایگاه نشانگرهای توسعه وجود دارد.
  • درصد کل درآمد در دست ۲۰ درصد بالا: این سنجه نیز دقیقا تعریفی معادل ۱۰ درصد بالا دارد و فقط به جای دهک ثروتمند جامعه، پنجک ثروتمند را در نظر می­گیرد.
  • درصد کل درآمد در دست ۱۰ درصد پایین: به طور مشابه درصدی از درآمد که در دست دهک پایین درآمدی قرار دارد.
  • درصد کل درآمد در دست ۲۰ درصد پایین: این سنجه نیز درصدی از درآمد را که در دست پنجک پایین قرار دارد نشان می­دهد.
  • نرخ تورم: داده­های تورم نیز می­تواند بر میزان توزیع درآمد و نابرابری اثر منفی داشته باشد. هر چه تورم بیشتر باشد، گروه­های پایین درآمدی بیشتر متضرر شده و لذا جهت این سنجه منفی می­باشد.
  • نرخ تورم خوراکی­ها: هر چه نرخ تورم خوراکی بیشتر باشد، وضعیت درآمدی اقشار ضعیف جامعه بدتر شده و امکان تامین مخارج خوراکی از آنها سلب می­شود. لذا این سنجه نیز جهتی منفی داشته و موجب افزایش نابرابری می­شود.

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا